UTS, PTS S2 - Basa Sunda - 09032021

PTS S2 - Basa Sunda - 09032021 dina Google Form

Kelas 10

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfrHSK9AHqviyoAa9xPNbi0Tf5mi8r612l_cOX1AfQT-0fLwg/viewform?usp=sf_link

Kelas 11

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScGkvazyjUufHm5GheGHkQO-JtKtSh5dqj-wZrk6IHMsNlXvg/viewform?usp=sf_link


Kelas 12

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfxSo87KsoaNbD2Cvibz0mlRtbrQh8w5Vs-R-LXZLiz9yfWNg/viewform?usp=sf_link


Paribasa Basa Sunda

Paribasa Basa Sunda

  1. Atah anjang = langka silih anjangan
  2. Adigung adiguna = takabur, sombong
  3. Ambek nyedek tanaga midek = napsu gede tapi tanaga euweuh
  4. Anjing ngagogogan kalong = mikahayang nu lain-lain
  5. Adat kakurung ku iga = lampah goreng hese leungitna
  6. Alak paul = jauh pisan
  7. Aki-aki tujuh mulud = geus kolot pisan
  8. Ayem tengtrem = tenang taya kasieun
  9. Asa teu beungeutan = awahing / bakat ku era
  10. Anu borok dirorojok, nu titeuleum disimbeuhan = mupuas ka nu keur cilaka
  11. Amis budi = hade paroman
  12. Aya jurig tumpak kuda = aya milik nu teu disangka-sangka
  13. Aya jalan komo meuntas = aya kahayang, tambah aya nu ngajak
  14. Awewe dulang tinande = awewe nurutkeun kumaha salaki
  15. Amis daging = babari katerap panyakit
  16. Abong letah teu tulangan = sagala dicaritakeun sanajan pikanyarieun batur
  17. Ari umur tunggang gunung, angen-angen pecah sawed = ari umur geus kolot tapi ari kahayang siga budak ngora
  18. Agul ku payung butut = agul ku turunan
  19. Aya pikir kadua leutik = aya kahayang
  20. Asa ditonjok congcot = ngarasa bungah pisan
  21. Adean ku kuda beureum = ginding ku pakean meunang nginjeum
  22. Birit aseupan = teu daek cicing
  23. Biwir nyiru rombengeun = resep nyaritakeun rusiah atawa kasalahan batur
  24. Bengkung ngariung, bongkok ngaronyok = sauyunan, ngariung babarengan
  25. Beurat birit = hese dititah
  26. Bali geusan ngajadi = lemah cai kalahiran
  27. Balungbang timur = nuduhkeun hate beresih
  28. Bobo sapanon carang sapakan = aya kakurangan
  29. Bilatung ninggang dage = bungah pisan
  30. Batok bulu eusi madu = ninggang lain pitempateunana
  31. Badak cihea = degig
  32. Bonteng ngalawan kadu = nu hengker ngalawan nu bedas
  33. Babalik pikir = insap
  34. Balik pepeh = nu gering teu daek cicing
  35. Balik ka temen = asal banyol jadi pasea
  36. Buntut kasiran = medit
  37. Bodo alewoh = bodo tapi daek tatanya
  38. Bodo kawas kebo = bodo kacida
  39. Beja mah beje = beja ulah waka dipercaya
  40. Bancang pakewuh = pikasusaheun
  41. Budak keur meujeuhna bilatung dulang = keur meujeuhna beuki dahar
  42. Bulu kapaut = kabawa ku batur
  43. Balabar kawat = beja nu sumebar
  44. Beak dengkak = sagala ikhtiar geus diusahakeun tapi can aya hasil
  45. Batan kapok kalah gawok = batan eureun kalah maceuh
  46. Buruk-buruk papan jati = hade goreng dulur sorangan
  47. Cueut ka hareup = tereh maot
  48. Deukeut-deukeut anak taleus = deukeut tapi taya nu nyahoeun
  49. Disakompet daunkeun = disamarutkeun
  50. Dibejer beaskeun = dijentrekeun, dieceskeun
  51. dogdog pangrewong = acara panambah
  52. Dibabuklalaykeun = dibabuk ngenca ngatuhu
  53. Dagang oncom rancatan emas = teu saimbang
  54. Dihin pinasti anyar pinanggih = papasten geus ditangtukeun ku Gusti Alloh
  55. Dug hulu pet nyawa = usaha satekah polah
  56. Elmu ajug = bisa mapatahan batur, ari sorangan teu bisa ngamalkeun
  57. Gantung denge = masih dedengeeun
  58. Ginding kekempis = ginding tapi sakuna kosong
  59. Gede gunung pananggeuhan = boga andelan pedah boga dulur beunghar
  60. Garo mengmengan = taya kasabaran
  61. Galegeh gado = sagala dicaritakeun
  62. Garo singsat = pagawean awewe dina aya ka teu panuju
  63. Gurat batu = pageuh kana janji atawa mawa karep sorangan
  64. Goong saba karia = nonjolkeun maneh sangkan kapake ku dunungan
  65. Goong nabeuh maneh = ngagulkeun diri sorangan
  66. Getas harupateun = gancang napsu
  67. Gindi pikir belang bayah = goreng hate
  68. Hampang birit = daekan kana gawe
  69. Hambur congcot murah bacot = goreng carek tapi berehan
  70. Heuras genggerong = omonganana sugal
  71. Hade gogog hade tagog = jalma sopan
  72. Hutang salaput hulu = hutangna ka ditu ka dieu
  73. Hurung nangtung siang leumpang = nu beunghar pangabogana dipake
  74. Hejo tihang = sok pundah-pindah pagawean
  75. Harigu manukeun = dadana nyohcor ka hareup
  76. Haripeut ku teuteureuyan = gancang kapincut ku pangbibita
  77. Harewos bojong = ngaharewos tapi kadenge ku batur
  78. Handap lanyap = omonganna lemes tapi ngahina
  79. Halodo sataun lantis ku hujan sapoe = kahadean mangtaun-taun leungit ku kagorengan sakali
  80. Heureut pakeun = kurang kaboga
  81. Hampang leungeun = gancang tunggal-teunggeul
  82. Iwak nangtang sujen = ngadeukeutkeun pibahayaeun
  83. Inggis batan maut hinis = paur pisan
  84. Jalma atah warah = teu narima didikan sacukupna
  85. Jati kasilih ku junti = pribumi kaelehkeun ku semah
  86. Jauh-jauh panjang gagang = jauh-jauh teu beubeunangan
  87. Kawas anjing tutung buntut = teu daek cicing
  88. Kawas anjing kadempet lincar = gogorowokan menta tulung
  89. Kawas bueuk meunang mabuk = ngeluk taya tangan pangawasa atawa jempe teu nyarita
  90. Kurung batok = tara indit-inditan jauh
  91. Kawas beusi atah beuleum = beungeutna beureum awahing ambek
  92. Kokolot begog = budak pipilueun ngomong kana urusan kolot
  93. Kawas nu dipupul bayu = leuleus taya tangan pangawasa
  94. Kumaha geletuk batuna, kecebur caina = kumaha behna
  95. Kejot borosot = gancang nyokot kaputusan teu dipikir heula
  96. Kabawa ku sakaba-kaba = kabawa ku nu teu puguh
  97. Kahieuman bangkong = jiga beunghar pedah katitipan barang batur
  98. Katempuhan buntut maung = batur nu boga dosana, urang nu katempuhanna
  99. Kawas cai dina daun taleus = taya tapakna
  100. Kawas jogjog mondok = teu daek repeh
  101. Kelek jalan = deukeut, tapi jalanna taya nu leumpang
  102. Kawas jeles kasaatan = teu daek cicing
  103. Kawas gaang katincak = jempe
  104. Kawas hayam panyambungan = lumbang-limbung teu puguh cabak
  105. Kawas kuda leupas ti gedogan = ngarasa bebas
  106. Kaciwit kulit kabawa daging = anak nu boga dosana, kolot kababawa
  107. Kandel kulit beungeut = euweuh kaera
  108. Kujang dua pangadekna = pagawean nu maksudna dua cabak
  109. Kokoro manggih mulud = makmak-mekmek
  110. Kawas kedok bakal = goreng patut pisan
  111. Kaliung kasiput = loba baraya beunghar
  112. Kawas kapuk kaibunan = leuleus taya tangan pangawasa
  113. Kalapa bijil ti cungap = rusiah dicaritakeun ku sorangan
  114. Kawas kacang ninggang kajang = nyaritana capetang tur gancang
  115. Kawas nyoso malarat rosa = sangsara pisan
  116. Kulak canggeum = milik nu geus dtangtukeun ku Gusti Alloh
  117. Kembang buruan = budak nu keur resep ulin
  118. Kawas leungeun palid = uyup-ayap teu daek cicing
  119. Kawas lauk asup kana bubu = hese rek kaluar
  120. Kawas merak = beuki kana cengek
  121. Kawas cucurut kaibunan = goreng patut pisan, kulimis
  122. Ka cai jadi saleuwi, ka darat jadi salogak = sauyunan
  123. Leuleus awak = daekan
  124. Leuleus jeujeur liat tali = gede tinimbangan
  125. Laer gado = tara daek repeh; resepna barangpenta ; kabitaan
  126. Leutik-leutik ngagalitik = awakna leutik tapi gede kawani
  127. Landung kandungan laer aisan = gede tinimbangan
  128. Lalaki langit, lalanang jagat = gagah perkasa
  129. Lauk buruk milu mijah = marok-marokkeun maneh
  130. Lesang kuras = teu bisa nyekel duit
  131. Leumpeuh yuni = teu kuat nenjo nu cilaka
  132. Lodong kosong ngelentrung = jalma loba omong, pangartina kosong/ saeutik
  133. Loba luang jeung daluang = loba pangaweruhna
  134. Leutik ringkang gede bugang = manusa awakna leutik jiwana gede
  135. Legok tapak genteng kadek = loba pangalaman
  136. Meungpeun carang ku ayakan = api-api teu nyaho padahal nyaho
  137. Murag bulu bitis = teu betah cicing di imah
  138. Mindingan beungeut ku saweuy = ngarusiahkeun hiji perkara padahal batur geus nyahoeun
  139. Miyuni kembang = loba nu mikaresep
  140. Miyuni tai = loba nu mikangewa
  141. Miyuni kohkol = nasibna diteunggeulan wae batur
  142. Monyet dibere sesengked = nu rek jahat dibere parabot
  143. Mipit teu amit, ngala teu menta = cocorokot kana barang batur
  144. Monyet ngagugulung kalapa = boga elmu teu nyaho maksudna
  145. Mopo memeh nanggung = ngarasa hoream memeh digawe
  146. Maut nyere ka congona = sangsara ka kolotnakeun
  147. Malengpeng pakel ku munding = migawe nu moal hasil
  148. Nu asih dipulang sangit = kahadean dibales ku kagorengan
  149. Nete taraje nincak hambalan = tartib mapay ti handap
  150. Nyeri beuheung sosonggeteun = ngalieukan nu rek datang tapi teu jol bae
  151. Ngajul bentang ku asiwung = pagawean nu moal kahontal hasilna
  152. Ngabuntut bangkong = teu puguh tuluyna
  153. Nyolong bade = bangun bageur tapi jahat
  154. Nyeungeut damar di suhunan = barangbere hayang kapuji
  155. Nyaah dulang = ka budak ngurus daharna wungkul, pendidikannana teu dipirosea
  156. Ngeplek jawer = taya wawanen
  157. Ngadaun ngora = jadi rame
  158. Nyoo gado = ngunghak
  159. Nyalindung ka gelung = nu teu boga, kawin ka awewe beunghar
  160. Ngadu geulis = paalus-alus
  161. Ngarep-ngarep kalangkang heulang = ngarep-ngarep rejeki bari teu usaha
  162. Neundeun piheuleut = ngajak goreng
  163. Ninggang kana kekecrek = nya goreng rupa, nya goreng lampah
  164. Ngalungkeun kuya ka leuwi = nitah balik ka lemburna
  165. Ngawur kasintu nyieuhkeun hayam = ari ka batur bageur, ari ka dulur medit
  166. Ngaboretekeun liang tai di pasar = nembongkeun wiwirang sorangan
  167. Ngadeupaan lincar = api-api ngaliwat hayang diaku ; ngareup-ngareup pamere
  168. Nyiduh ka langit = sahandapeun mapatahan ka saluhureun
  169. Ngeupeul ngahuapan maneh = ngaluskeun hiji perkara pikeun kauntungan pribadi
  170. Nangkeup mawa eunyeuh = ditulungan ahirna nyilakakeun ka nu nulungan
  171. Ngadek sacekna nilas saplasna = nyarita sajalantrahna
  172. Nyieun pucuk ti girang = miheulaan nyieun pipaseaeun
  173. Ngageuingkeun macan turu = ngahudang piambekeun batur
  174. Nulak cangkeng dina kelek = ngarasa luhur diri
  175. Oray nyampeurkeun paneunggeul = nyamperkeun pibahayaeun
  176. Paanteur-anteur julang = silih anteurkeun
  177. Panjang leungeun = daek puak-paok
  178. Panjang lengkah = jauh panyabaanana ; loba pangalamanana
  179. Pindah pileumpangan = robah adat
  180. Paeh teu hos, hirup teu neut = gering ngalanglayung
  181. Pacikrak ngalawan merak = jalma hina ngalawan nu mulya
  182. Piit ngeundeuk-ngeundeuk pasir = jalma lemah ngalawan nu kuat
  183. Pupulur memeh mantun = menta buruhan memeh digawe
  184. Puraga tamba kadenda = digawe tamba lumayan
  185. Pagiri-giri calik, pagirang-girang tampian = pakia-kia teu daek sauyunan
  186. Rea ketan rea keton = taya kakurang
  187. Silih jenggut jeung nu dugul = silih tulungan jeung nu teu boga
  188. Saciduh metu saucap nyata = sakti, ucapannana tara nyalahan
  189. Sisit kadal = goreng milik
  190. Sibanyo laleur = ngan saliwat geus beak deui
  191. Saur manuk = ngajawab bareng
  192. Sieun meubeut meulit = sieun kabawa
  193. Teu gedag bulu salambar = taya kasieun
  194. Titip diri sangsang badan = mihapekeun maneh
  195. Teu beunang dikoet ku nu keked = medit pisan
  196. Ti kikirik nepi ka jadi anjing = ti bubudak nepi ka sawawa
  197. Ti ngongkoak nepi ka ngungkueuk = ti ngora nepi ka kolot
  198. Teng manuk teng, anak merak kukuncungan = kalakuan kolot nurun ka anakna
  199. Tuturut munding = sagala rupa nurutkeun batur
  200. Wawuh munding = wawuh ngan saliwat

Kerajaan Pajajaran | Sejarah, Letak, Raja, dan Peninggalan

Kerajaan Pajajaran | Sejarah, Letak, Raja, dan Peninggalan

  4 min read

kerajaan pajajaran

Kerajaan Pajajaran atau disebut Kerajaan Sunda, merupakan Kerajaan bercorak agama Hindu. Letak Kerajaan Pajajaran di Parahyangan Sunda, dengan Ibu Kota  di Pajajaran. Dikenal juga dengan sebutan Pakuan Pajajaran. Kata pakuan atau pakuwan berarti kota. Disebut Pakuan Pajajaran karena pada masa itu, orang Asia terbiasa menyebut kerajaan dengan nama ibu kotanya. Maka dari itu disebut Pakuan Pajajaran atau Kota Pajajaran. 

Kerajaan Sunda dibangun sejak tahun 923 oleh Sri Jayabuphati. Sedangkan Pakuan Pajajaran resmi diakui sebagai kerajaan saat Jayadewata naik tahta pada tahun 1482 dengan gelar Sri Baduga Maharaja. Sejarah Kerajaan Pajajaran banyak dikisahkan di banyak kitab cerita, pantun kisah babad, dan prasasti – prasasti peninggalan Kerajaan ini. Dan berakhir di tahun 1579.

Kali ini munus merangkum untuk Anak Nusantara, mengenai Sejarah Kerajaan Pajajaran, Letak nya, Silsilah Kerajaan , Masa Kejayaan Kerajaan Pajajaran dan masih banyak lagi. Mari simak artikel berikut  :

Letak Kerajaan Pajajaran

Jika Anak Nusantara pernah ke daerah Bogor. Disitulah Letak Kerajaan Pajajaran, yang dulu merupakan sebuah daerah bernama Pakuan. Dikisahkan oleh Bujangga Malik, Letak Kerajaan dibatasi oleh Sungai Cimapali atau sekarang bernama Kali Pemali. Bagian barat adalah Selat Sunda. Bagian utara dibatasi Pantai Utara Jawa sampai Brebes, dan untuk wilayah selatan wilayahnya dibatasi oleh Laut Selatan atau Samudera Hindia. 

Ilustari Kerajaan Pajajaran
Ilustrasi Kerajaan Pajajaran pada Masa Jaya, foto oleh metropolitan,id

Catatan Tome Pires juga mengisahkan bahwa Letak Kerajaan ini adalah seluruh wilayah jawa barat saat ini.   Selain itu juga disebutkan letak Kerajaan Pajajaran juga meliputi wilayah Jawa Tengah.

Sumber Sejarah Kerajaan Pajajaran

Setiap kejayaan sebuah kerajaan tentunya memiliki peninggalan-peninggalan. Peninggalan tersebut tentunya menjadi sumber sejarah, termasuk kerajaan ini. Selain itu terdapat naskah-naskah kuno, dan sumber sumber lain.  Adapaun sumber Sejarah Kerajaan Pajajaran antara lain:

Naskah-Naskah:

  • Babad Pajajaran
  • Carita Parahiangan
  • Carita Waruga Guru
  • Carita Kidung Sundayana

Prasasti :

  • Prasasti Batu Tulis, Bogor
  • Prasasti Sanghyang Tapak, Sukabumi
  • Prasasti Rakyan Juru Pengambat
  • Prasasti Horren
  • Prasasti Astanagene

Sumber Sejarah Lain meliputi:

  • Tugu Perjanjian Portugis, Kampung Tugu, Jakarta
  • Taman Perburuan, sekarang menjadi Kebun Raya Bogor
  • Berita asing dari Tome Pires (1513)
  • Berita asing dari Pigafetta (1522)

Sejarah Kerajaan Pajajaran

Sebelum kerajaan berdiri, terdapat beberapa kerajaan yang sudah ada di wilayah Jawa Barat. Seperti Kerajaan Tarumanegara, Kerajaan Galuh, dan Kerajaan Kawali. Kerajaan tersebut juga merupakan cikal bakal berdirinya Kerajaan Pajajaran.

Menurut sejarah kerajaan ini didirikan pada  tahun 923 oleh Sri Jayabuphati sebagaimana tertulis di Prasasti Sang Hyang Tapak di desa Bantar Muncang dan Pancilakan Sukabumi.

Berawal dari melemahnya  Kerajaan Majapahit, anggota kerajaan dan rakyatnya mengungsi ke Kerajaan Galuh, yang teletak di Kuningan, Jawa Barat, di masa pemerintahan Raja Dewa Niskala. 

Pada saat itu, Raja Dewa Niskala menerima dengan tangan terbuka para pengungsi Kerajaan Majapahit. Raja Dewa Niskala juga sempat jatuh cinta dan memperistri salah satu pengungsi dari rombongan Raden Barinbin.

Namun pernikahan Raja Dewa Niskala dengan pengungsi dari Kerajaan Majapahit mendapat penolakan dari  Raja Susuktunggal, saudara kandungnya yang juga Raja Kerajaan Galuh. Karena Raja Dewa Niskala telah melanggar peratutan turun temurun yaitu dilarangnya pernikahan antara Orang Sunda-Galuh dilarang menikah dengan orang keturunan Majapahit. Terjadilah pertikaian antara Raja Dewa Niskala dan Raja Susuktunggal.

Penasehat kerajaan mendamaikan keduanya, dengan hasil : kedua raja tersebut harus turun tahta, dan digantilah Jayadewata atau Prabu Siliwangi, putra dari Dewa Niskala dan menantu Susuktunggal. Akhirnya Jayadewata menyatukan kedua kerajaan menjadi Pajajaran. Sejak tahun 1475 lah  Kerajaan Sunda ini resmi dibentuk. 

Silsilah  Kerajaan Pajajaran

Berikut adalah silsilah Kerajaan Pajajaran dan sedikit penjelasannya:

  1. Sri Baduga Maharaja (1482 – 1521), raja pertama Pajajaran, sekaligus pendiri kerajaan. Saat itu pusat pemerintahan berada di Pakuan. Meskipun menjadi raja pertama, beliau sudah bisa merengkuh kejayaan Pajajaran.  Nama tenarnya adalah Prabu Siliwangi. Sang Prabu saat itu berhasil memakmurkan kehidupan kerajaan, salah satunya adalah dengan membangun jalan utama yang menghubungkan antara Pakuan dan Wanagiri. Beliau juga membuat Talaga Maharena Wijaya untuk pengairan pertanian rakyatnya.
  2. Surawisesa (1521 – 1535), menjabat selama 14 tahun dan masih berpusat di Pakuan. Pada saat itu kejayaan kerajaan masih stabil.
  3. Ratu Dewata (1535 – 1543), hanya menjabat selama 8 tahun. Beliau masih dalam satu garis keturunan Baduga Maharaja. Selama kepemimpinannya sudah mulai timbul gejolak kejayaan kerajaan. Pemerintahannya  mulai kacau, ditambah saat sedang kacau beliau malah memilih meninggalkan jabatanya menjadi pendeta.
  4. Ratu Sakti, bertahta di Pakuan, (1543 – 1551). Beliau juga sangat sebentar menjabat menjadi raja. Selama pemerintahanya tidak terlihat pembaikan keadaan kerajaan. Sifat  buruknya adalah menghambur-hamburkan kekayaan kerajaan dan bermain wanita. 
  5. Ratu Nilakendra (1551-1567), Kerajaan mulai terlihat keruntuhannya. Diketahui saat masa jabatannya Ratu Nilakendra sempat kabur karena serangan dari Maulana, yaitu anak dari Sunan Gunung Jati. 
  6. Silsilah Kerajaan yang terakhir, Raga Mulya (1567 – 1579), bertahta selama 12 tahun, dengan pusat di Pandeglang. Beliau dikenal dengan Prabu Surya Kencana. Sama seperti Ratu Nilakendra, Raga Mulya juga memiliki sifat buruk yang menonjol, sering sekali mabuk-mabukkan. Dari sifatnya itu membuat keadaan kerajaan semakin kacau. Tercatat Raga Mulya adalah Raja terakhir Pajajaran. Kerajaan ini berhasil ditaklukan oleh Maulana Yusuf dari Banten. Kemudian Maulana Yusuf sempat jadi raja,namun dengan atas nama kerajaan Sunda yang selanjutnya menjadi Kerajaan Banten.

Masa Kejayaan Pajajaran

Berbeda dengan kerajaan lain, yang berjaya pada kepemimpinan raja-raja kesekian.  Masa Kejayaan Kerajaan Sunda ini justru kebalikannya. Selama kerajaan ini berdiri, masa jayanya adalah pada awal-awal dibangun. 

Yakni pada masa Sri Baduga Maharaja, atau Prabu Siliwangi. Beliau berhasil membawa Masa Kejayaan Pada Kerajaan Ini. Segala aspek beliau kembangkan, dari perekonomian, pertahanan, bahkan sampai aspek spiritual.

Prabu Siliwangi berhasil membuat talaga besar yang bernama Maharena Wijaya, mebangun jalan utama yang menghubungkan Ibukota Pakuan dan Wanagiri. Pemperkuat pertahanan kerajaan, membuat pertunjukan, menyusun undang-undang kerajaan. 

Dari segi spiritual beliau sengaja membuat sebuah desa khusus pendeta, ini bertujuan agar kehidupan beragama berjalan lancar.

Hal-hal tersebut merupakan masa Kejayaan Kerajaan Pajajaran, yang tentunja membuat rakyatnya semakin nyaman dan makmur.

Baca Juga : Kerajaan Banten: Sejarah, Nama Raja, dan Peninggalan

Runtuhnya Kerajaan Pajajaran

Runtuhnya Kerajaan ini disebabkan oleh serangan dari  Kesultanan Banten pada tahun 1579. Berakhirnya kerajaan ini ditandai dengan diboyongnya singgahsana raja yang disebut  Palangka Sriman Sriwacana, berupa batu berukuran 200x160x20 cm. Singgahsana ini dipindahkan dari Pakuan Pajajaran ke Keraton Surosowan di Banten oleh pasukan Maulana Yusuf.

Pemindahan ini dilakukan atas dasar tradisi politik, agar di Pakuan Pajajaran tidak ada penerus raja baru. Hal ini juga pertanda bahwa kekuasaan Sunda saat itu sudah berpindah tangan ke Maulana Yusuf sebagai pemegang kekuasaan tahta. 

Peninggalan Kerajaan Pajajaran

Dari masa kejayaan sampai masa runtuhnya Kerajaan ini tentunya memiliki peninggalan-peninggalan sebagai bukti eksistensinya pada masa itu. Berikut Ini adalah rangkuman peninggalan Kerajaan Pajajaran berupa prasasti :

  1. Prasasti Cikapundung, ditemukan tahun 2010, diduga berasal dari abad ke 14. Prasasti ini berisikan tulisan sunda kuno dan terdapat beberapa gambar telapak tangan, kaki dan wajah. Tulisan di prasasti peninggalan Kerajaan Pajajaran ini berarti, “Semua manusia di dunia ini dapat mengalami suatu apapun. 
  2. Prasasti Huludayeuh, terletak di Kampung Huludayeuh, Desa Cikalahang, Kecamatan Sumber, Cirebon. Menceritakan kebijakan Sri Maharaja Ratu Haji di Pakwan Sya Sang Ratu Dewata untuk memakmurkan rakyatnya. 
  3. Prasasti Pasir Datar, disimpan di Museum Nasional. Prasasti ini belum bisa diterjemahkan isinya karena kondisinya tidak utuh. Peninggalan Kerajaan Pajajaran ini ditemukan tahun 1872,  di daerah Pasir Datar, Cisande, Sukabumi.
  4. Prasasti Perjanjian Sunda Portugis, ditemukan tahun 1918 di Jakarta. Dibuat untuk perjanjian antara Portugis dan Pajajaran, yang diwakili oleh Enrique Leme. 
  5. Prasasti Ulubelu, ditemukan tahun 1936, di Lampung, daerah Ulubelu. Meskipun prasasti ini ditemukan di daerah Sumatera, diduga prasasti ini termasuk Peninggalan Kerajaan Pajajaran abad 15, karena terbukti menggunakan bahasa Sunda Kuno.
  6. Prasasti Kebon Kopi 2,tahun 932 M, ditemukan di dekat lokasi Prasasti Pasir Datar atau Prasasti Kebon Kopi 1. Ditemukan pada abad 19.

Last Updated on Januari 11, 2021

Babad MAJA KIDUL DALEM SUKAHURANG

Babad MAJA KIDUL DALEM SUKAHURANG

Kira-kira dina abad ka-16 Maséhi di wéwéngkon Maja Kidul aya hiji pilemburan dekeut sisi walungan Cilongkrang. Harita mah walungan Cilongkrang téh estu jadi tempat pangjugjugan balaréa, sabab salian ti caina canembrang herang turta beresih ogé kasohor loba laukan, kayaning lauk beunteur, tawés, jeung pangpangna panglobana mah nyaéta lauk hurang.

Ari anu mingpin éta kampung téh nyaéta hiji jalma anu luhung ku élmu jembar ku pangabisa, nu asalna ti Cirebon. Jenenganana Syekh Abdul Jalil. Anjeunna diutus pikeun nyebarkeun agama Islam di wéwéngkon pakidulan.

Kusabab anjeunna reseup tuang jeung hurang, nya ti harita katelah ngarana jadi “Dalem Sukahurang” nu ayeuna makamna aya di Blok Salasa Desa Maja Selatan. Dina mancen tugasna, Dalem Sukahurang téh dibaturan ku réncangna nya éta Bapa Kelindur. Ari Bapa Kelindur téh nyaéta muridna Pangeran Cakrabuana ti Cirebon.

Dina hiji waktu, Syekh Abdul Jalil ngawangkong jeung Bapa Kelindur. “Héh Pa Kelindur, asana téh kacida alusna lamun di ieu pilemburan urang ngadegkeun hiji pasantrén pikeun ngajarkeun bagbagan élmu ka islaman?” saur Syekh Abdul Jalil.

“Ih atuh nya kantenan waé saé mah, abdi ogé panuju pisan upami Pangersa aya maksad ngadegkeun pasantrén mah, margi tempatna garenah, hawana tiis, atuh ka cai tempat susuci ogé caket bari caina herang sareng beresih.” témbal Pa Kelindur. “Nya sok atuh mun kitu mah ti ayeuna kénéh urang bismillahan, urang kukumpul bahan-bahanna, bari ajakan sapangeusi lembur sugan aya nu daék mantuan?” Saur Syeh Abdul Jalil deui.

“Sae, mangga. Keun abdi nu badé ngajakanna mah susuganan aya nu kersaeun ngabantuan.” Saur Pa Kelindur daria naker. Ti harita Syekh Abdul Jalil jeung Bapa Kelindur kalayan dibantuan ku sababaraha urang jalma pangeusi éta lembur babarengan ngumpulkeun bahan-bahan bangunan pikeun ngadegkeun pasantrén, kayaning kayu, batu, awi jeung sajabana.

Tapi anéh, bahan anu sakitu lobana téh unggal peuting ngurangan saeutik-saeutik nepi ka béakna. Sanggeus ditalungtik, singhoreng aya nu déléka. Bahan bangunan téh dipalingan ku pasukan jin buntung anu ngarasa teu panuju tempat éta dijadikeun pasantrén.

Hiji waktu, Bapa Kelindur ngintip hayang nyaho kumaha carana para pasukan jin buntung malingan éta bahan bangunan. Anjeunna naék kana tangkal maja. Tapi ngadadak ngalakukeuna bari ku hawa tunduh nepi ka saréan tilu poé tilu peuting dina tangkal maja téh, lantaran kasirep ku ajian jin buntung.

Ku ngaleungitna Pa Kelindur, Syekh Abdul Jalil hariwang sok sieun aya bahaya. Sanggeus ditéangan ka ditu ka dieu teu kapanggih, hop waé anjeunna boga sangka’an, moal boa diheureuyan ku jin buntung. Nya ti dinya anjeunna terus naék kana tangkal dahu, di dinya anjeunna ngadu’a ka Gusti Nu Maha Suci sangkan Bapa Kelindur bisa gancang kapanggih deui kalayan salamet.

Ku kersaning Gusti Yang Widi, ahirna Pa Kelindur bisa kapanggih deui malahan dialanteurkeun ku pasukan jin buntung, nu ngarasa taluk ku panasna hawa du’a Syeh Abdul Jalil. Pingpinan jin buntung ogé gancang serah bongkokan bari pokna: “Aduh ampun Kangjeng Syeh!  Ti mimiti ayeuna pasukan kaula moal rék ngaganggu deui, jeung malahan siap bakal ngabantu kana pamaksadan Kangjeng Syekh ngadegkeun pasantren!”

Geus kitu mah hawa panas leungit, atuh tangkal “dahu” jadi pugur. Pugur hartina daunna maruragan, anu ahirna tangkalna ogé jadi paéh. Tah ti harita éta pasantrén nu diadegkeun ku Syekh Abdul Jalil téh dingaranan “Pasantrén Dahu Pugur” tepikeun ka ayeuna. Wallohu a’lam bishawab.

Conto babad diluhur dikopas tina: https://basasunda.com/carita-babad-maja-kidul-dalem-sukahurang-cirebon/

UTS, PTS Ganjil 2019/2020 - Sunda 11

SOAL SUNDA KELAS 11

1.                  Berita 

2.                  Novel ↪

3.                  Biografi 

4.                  Wawancara 

I. SOAL PILIHAN GANDA

1    Pedaran anu ngalakonkeun kahirupan saurang tokoh, ku panulis sejen.dina pelajaran basa sunda disebutna....

A.      Biografi,B. Otobiografi, C. Resensi, D. Notulasi E. Narasi

2    Perhatikeun pernyataan-pernyataan di handap ieu!

·  Dedeg pamadeg

·  Pasuarang ngarang

·  Kahirupan keur leutik

·  Kasam tukang di kaluarga

Lamun dititenan, unsur-unsur di luhur mangrupakeun unsur biografi nu bentukna ....

A.       Narasi,B. Formulir, C. Deskripsi, D. Argumentasi, E. Profesi

3    Perhatikeun biografi RA. Kartini di handap ieu.

Ngilik bentukna biografi diluhur kagolong ....

A.       Narasi,B. Formulir, C. Deskripsi, D. Argumentasi, E. Notulasi

4    RA kartini lahir di ....

A.       Jepara Jawa Tengah, B. Jepara Jawa Barat, C. Bandung Jawa Tengah, D. Bandung Jawa Barat, E. Google Images

5    RA Kartini ngadegkeun sakola pikeun wanoja di jepara. Hal ieu mangrupakeun katerangan dina ....

A.       Pendidikan, B. Penghormatan C. Caroge, D. Prestasi, E. Pupus

6    Perhatikeun berita di handap ieu ....

RSHS Bandung Rawat Pasien Suspect Virus Corona

 

Katelahna virus Covid-19, anu mimiti kapanggih di Tiongkok. Terus sumebar ka mancanagara, kaasup ka Indonésia. Malah kiwari geus disebut-sebut dina kaayaan pandemi, anu dina basa Sunda mah disebut usum sasalad.

Disebut kasakit anyar, lantaran mémang anyar-anyar kapanggihna. Komo upama dibandingkeun jeung kasakit urang Sunda baheula mah. Kasakit anu nyerang ambekan (pernapasan), upamana, paling-paling ogé bengék atawa eungap.

Urang Sunda baheula mah percaya, yén kasakit téh asal-muasalna tina hawa kotor jeung kadaharan. Matak papagonna ogé patali jeung kaséhatan, nu utamana mah ukur dua: hirup kudu berséka jeung ulah tambarakan (barangdahar).

Sumber : https://jabarnews.com/read/82791/ngaran-rupa-rupa-kasakit-dina-basa-sunda

 

Covid-19 mimiti kapanggihna ti daerah ....

A.       Singapura, B. Jakarta, C. Bangkok D. Bandung E. Tiongkok

7    Ari ngaran nagara nu jadi tempat asal kapanggihna Covid-19 teh nyaeta ....

A.       China, B. Korea Selatan, C. Afrka Selatan, D. Indonesia, E. Jepang

8    Ari berita di luhur ditayangkeunana dina ....

A.       TV, B. Komputer, C. Radio, D. Internet E. Koran

9    Ari berita sasaruan kecapna jeung .....

A.       fitnah, B. warta, C. nota, D. faktur, E. sajak

10   Ari anu berita teh ngandung unsur Who. nyaeta ....

A.       saha nu jadi sumber berita, B. dimana kajadianana, C. kumaha peristiwana, D. iraha eta kajadian teh. E. Naha make bet kajadian.

11   Kaasup salah sahiji carita rékaan (fiksi), eusi jeung jalan caritana panjang tur loba bagian-bagianana, diwangun ku basa lancaran, palaku anu ngalalakonna loba, mangsa anu kacaturna lila.

Nu dicaritakeun di luhur teh nayeta ....

A.       Puisi, B. Sajak, C. Novel, D. Pantun, E. Sisindiran

12   Ari fiksi teh nyaeta rekaan. lawan tina fiksi nyaeta ....

A.       fakta, B. mite C. hoax, D. konsep, E. teu aya nu bener

13   Perhatikeun ringkesan novel di handap ieu ....

BARUANG KANU NGORA

Barang bréh Nyi Dampi nénjo Nyi Rapiah nepika bengong, bet jadi geulis kabina-bina. Bijil cahaya meni mancur. Turug-turug geus lila teu papanggih. Baréto mah can bisa ngomé manéh . Ngomong dina jero atina, “Sameureun Aom Kusman mani kokolopokan palay ka Nyi Rapiah, da sakie geulisna.”

Cék Nyi Rapiah, “Calik Embi! Nyandak naon éta téh?

Walon Nyi Dampi, “Rupi-rupi baé, Lis, aya sinjang, aya kekemben.”

“Cing ninggalan. Ieu bogoh samping kebat. Sabaraha pangaosna?”

Ari anu dimaksud Baruang teh nyaeta ....

A.       Sato anu aya di daerah kutub, C. Sato nu aya di Jepang, E. jebakan pikeun ngajailan,

B.        Boga duit, D.barahan ka sahandapeun

14   Ari kecap NGORA nu dina judul di luhur maksudna ....

A.       jalma nu can kolot, C. pamajikan salaki nu anyar, E. budak satepak,

B.        budak nu kokoloteun. D. kolot nu bubudakeun

15   Ari nu disebut samping kebat teh nyaeta ....

A.       samping nu nyarung, C. samping nu oblong, E. samping nu teu numbu tungtung jeung tungtung

B.        samping butut D. samping nu euweuh tungtungna

16   Perhatikeun hal-hal di handap ieu

a. pangaweruh ngeunaan topik wawancara.

b. profil umum (karakter) nu ngawawancara.

c. kaparigelan ngawawancara

d. etika wawancara

e. perjanjian sareng nu ngawawancara.

f. pertarosan sacara runtut ( tina hal nu umum kanu khusus atawa sabalikna).

Nu lain perkara nu diperhatikeun pikeun wawancara di luhur nyaeta ….

A.       Poin a. jeung e.,          B. Poin a. jeung b.,        C. Poin c. jeung d.,        D. Poin a. jeung f.,        E. teu aya nu bener

17   Hiji wangunan komunikasi lisan dua arah dina wangun tanya jawab, pikeun meunangkeun informasi ngeunaan tujuan nu geus ditangtukeun saméméhna. Nu kieu teh nyaeta ….

A.       Fitnah,            B. Berita,          C. Babad,         D. Sisindiran,   E. Wawancara

18   Dina prakna wawancara aya anu disebut sasadu. Sasadu teh nyaeta ….

A.       Muji nara sumber,       B. ngahina nara sumber,            C. Menta hampura,       D. menta buruhan,        E. nyalahkeun nara sumber

19   “Asa acan kenalan, nya?” ceuk Darma Kancana.

“Éh, muhun”, walon Imas, “Nami abdi Imas. Ari ieu nu geulis, Néng Titut. Sobat dalit, tukang nyiwit. Ari nami akang?”

“Darma Kancana.”

Imas ngalieuk ka Titut.

“Ké nya, Tit. Antosan sakedap.”

“Ka mana?” walon Titut rampang-reumpeung.

“Ké sakedaaappp wé. Rék ka ...wésé heula.”

Teu ngadagoan réaksi Titut deui, belenyeng Imas lumpat muru wésé. Puguh wé jadi teu pugug rarasaan. Tur-ter. Keuheul ka Imas , bari jeung atoh.

Dina dialog di luhur, Imas hayang ka wésé téh sigana ukur alesan wungkul. Cing naon alesan sabenerna?

A.       Lantaran keuheul ka Titut

B.        Sabab keuheul ka Darma

C.        Lantaran Imas resep ka Darma

D.       Ngarah titut wawuh jeung Darma

E.        Lantaran Imas keuheul ka Darma

20   Wawancara nu mangrupa bentuk nganyatakeun bener jeung henteuna berita nu tarima disebutna ….

A.       Konfirmasi,    B. konfrontasi, C. Diskusi,       D. Konsolidasi, E. Kontradiksi

II. SOAL ESSAY

1    Naon bedana antara biografi jeung otobiografi?

2    Naon ari anu disebut berita teh?

3    Lamun hidep rek nyieun warta, kudu nyoko kana rumus nu geus baku, nya eta 5W+1H. Jelaskeun!

4    Aya dua persiapan nu kudu diperhatikeun dina wawancara, jelaskeun!

5    Jieun Otobiografi singkat bentuk narasi!


6     

Pilih jawaban nu pangbenerna!

1. Babasan atawa paribasa anu nuduhkeun kana pang jurung laku hadé nyaéta….

a. Kudu bisa kabula kabalé

b. Ulah koméok méméh dipacok

c. Ulah incah balilahan

d. Umur gagaduhan, banda sasampiran

e. Uncal tara ridueun ku tanduk

 

2. Kudu hadé gogod hadé tagog, hartina….

a. Kudu bisa mawa awak

b. Kudu direncanakan kalawan asak

c. Hadé basa jeung hadé tingkah lakuna

d. Kudu bisa ngajeujeuhkeun rejeki, kudu sina mahi

e. Ulah waka nyebut teu sanggup saacan dicoba

 

“Can digawé geus hayang ménta buruh!”

3. Paribasa atawa babasan anu luyu jeung kalimah di luhur nyaéta …..

a. Mipit kudu amit ngala kudu bébéja

b. Pupulur méméh mantun

c. Cul dog-dog tinggal igel

d. Asa ditonjok congcot

e. Ranggah méméh tandukan

 

4. “Unggal daérah tangtu ngabogaan ciri nu mandiri ngeunaan budayana tur béda jeung daérah séjénna”

Paribasa nu luyu pikeun ngagambarkuen kalimah di luhur nyaéta....

a. Jati kasilih kujunti

b. Uyah mah tara téés ka luhur

c. Ka cai jadi saleuwi ka darat jadi salebak

d. Ciri sabumi cara sadésa

e. Mipit kudu amit, ngala kudu bébéja

 

Paribasa Hartina

1. Legok tapak genténg kadék maké pakéan kumaha ogé pantes baé.

2. Kudu bisa ngeureut neundeun miharep ka nu lain tanding

3. Jati ka silih ku junta pribumi kaéléhkeun ku urang deungeun-deungeun (urang asing)

4. Kuru cileuh kentél peujit kumaha jadina bae, henteu jadi pikiran

5. Landung kandungan laér aisan jadi kabiasaan nu hésé dipiceun

 

5. Pasangan paribasa jeung hartina anu bener nyaéta…..

a. No 1

b. No 2

c. No 3

d. No 4

e. No 5

 

6. “Ulah waka buru-buru nyieun kaputusan, kudu dipikir dibulak-balik heula” 

Babasan anu luyu pikeun ngagambarkeun kalimah di luhur nyéta….

a. Gedé hulu

b. Kejot borosot

c. Panjang leungeun

d. Béngkok tikoro

e. Murag buku bitis

 

7. ... cai dina daun taleus.

Kecap anu merenah pikeun ngalengkepan paribasa di luhur nyaéta….

a. Siga

b. Lir

c. Kawas

d. Ulah

e. Kudu 

 

8. ... ngukur ka kujur nimbang ka awak.

Kecap anu merenah pikeun ngalengkepan paribasa di luhur nyaéta….

a. Siga

b. Lir

c. Kawas

d. Ulah

e. Kudu

 

9. Sumedang Ngarangrangan

Ngarangrangan hartina…...

a. Kaleuleuwihi nuar tatangkalanna

b. Tatangkalan nu mimiti daunna maruragan

c. Tatangkalan anu geus paéh

d. Sirung anu mimiti jaradi deui

e. Dahan tangkal anu mimiti jadi

10. Bandung … ku tangtung.

Kecap anu luyu pikeun ngeusian ungkara basa cacadran di luhur nyaéta….

a. Heurin

b. Ngadeg

c. Loba 

d. Ngalaan 

e. Katempo 

 

Saba Budaya Ka Kampung Naga

 

Kampung Naga téh pernahna aya di jajalaneun antara Garut-Tasikmalaya, nyaéta di wilayah administratif Désa Néglasari, Kacamatan Salawu, Kabupatén Tasikmalaya, Provinsi Jawa Barat. Jarak ti puseur dayeuh Bandung ka Kampung Naga téh kurang leuwih 90 km, lamun dijugjug maké kendaraan kira-kira 2-3 jam.

 

Kampung nu aya di hiji léngkob nu subur téh diwatesan ku leuweung larangan. Anu ceuk urang Kampung Naga mah  éta leuweung nu aya di beulah kuloneun Kampung Naga téh dianggap karamat teu meunang sagawayah disaba, lantaran di jero éta leuweung aya makam karuhun masarakat Kampung Naga. Ari di beulah wétan diwatesanan ku Walungan Ciwulan nu huluwotanana ti Gunung Cikuray Garut. 

 

Kampung Naga kaasup hiji pakampungan nu masarakatna masih nyekel deleg tali paranti titingal karuhunna. Kahirupan sapopoéna masarakat Kampung Naga téh éstu basajan pisan béda jeung pakampungan-pakampungan tatar Sunda séjénna.

 

11. Kampung Naga téh aya di.....

a. Bandung

b. Garut

c. Sukabumi

d. Tasikmalaya

e. Ciamis

 

12. Aya dibeulah mana leuwueng larangan téh?

a. Kuloneung Kampung Naga

b. Kaléreung Kampung Naga

c. Wétaneun Kampung Naga

d. Hareupeun Kampung Naga

e. Kiduleun Kampung Naga 

 

13. Gunung Cikuray aya di....

a. Bandung

b. Garut

c. Sukabumi

d. Tasikmalaya

e. Ciamis

 

14. Kecap “disaba” asalna tina kecap “saba” anu hartina....

a. Kaluar ti imah nuju ka tempat anu jauh

b. Meuntas ka hiji tempat

c. Lumpat ti imah nuju ka tempat anu jauh

d. Balik ka imah

e. Asup ka ka imah anu jauh. 

 

15. Dina wacana di luhur aya kecap “léngkob” anu hartina....

a. Luhur

b. Pasir

c. Hilir

d. Lebak

e. Gunung 

 

16. Tali paranti hartina.....

a. Tambang paranti nalian

b. Budaya anu maneuh

c. Adat istiadat nu geus baku

d. Pageuh dina nyekel prinsip

e. Tali tina tambang

 

Sagala tina Sampeu

 

Jenis sampeu nu dipelak tur dikonsumsi di Cireundeu nyaéta sampeu pait/karikil, nu ku masarakat séjén mah sok dipaké parab ingon-ingon. Lantaran lian ti rasana pait, ogé matak weureu. Nurutkeun Asep Wardiman, mémang sampeu pait goréng lamun langsung dikonsumsi, tapi lamun diolah kalawan apik tur beresih, sampeu pait lian ti gedé kandungan karbohidratna (unggal 100 gr sampeu ngandung énérgi 359 kkal, 86,5 gr karbohidrat, 1,4 gr protéin), ogé gedé pisan kandungan acina.

 

17. Sampeu naon anu dikonsumsi ku urang Cireundeu téh?

a. Sampeu manéhot

b. Sampeu Cilembu

c. Sampeu karikil/pait

d. Sampeu beureum

e. Sampeu aci

 

18. Sampeu anu diolah ku urang Cireundeu gédé pisan kandungan….

a. Vitamin D

b. Acina jeung karbohidrat

c. Vitamin A jeung acina

d. Cai jeung Karbohidrat

e. Gizina jeung Vitamin

 

19. Dihandap ieu kaolahan anu bahan dasarna tina sampeu, nyaéta, iwal…..

a. Colénak

b. Awug 

c. Ulén  

d. Misro 

e. Getuk 

 

20. Saméméhna budak disunatan téh sok dibawa hélaran, dina iring-iringan seni kuda rénggong.

Kasenian daerah kuda rénggong asalna ti ….

a. Subang

b. Majalengka

c. Sumedang

d. Bandung

e. Garut



ARSIP _ BANK SOAL SUNDA 10 | PTS 1 september2022

Bagian 1 dari 3 PANITIA PTS SMA PLUS TAUHIDUL AFKAR     SEMESTER 1 TAHUN PELAJARAN : 2022/2023 MATA PELAJARAN: BASA SUNDA KELAS: 10  GURU PE...